Jak przebiega postępowanie upadłościowe konsumenta?

Upadłość konsumencka to procedura sądowa przewidziana w ustawie – Prawo upadłościowe, która pozwala osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej uwolnić się od nadmiernego zadłużenia. Choć sama procedura ma charakter sformalizowany, jej przebieg można przedstawić w kilku przejrzystych krokach.

Poniżej omawiamy cały proces krok po kroku – od momentu złożenia wniosku aż po prawomocne zakończenie sprawy.

Złożenie wniosku

Pierwszym etapem jest przygotowanie i złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej do właściwego sądu upadłościowego.

Wniosek można złożyć w formie tradycyjnej (papierowej) – osoba fizyczna nie ma obowiązku korzystania z systemu teleinformatycznego na tym etapie.

Od 1 grudnia 2021 r. działa Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ) – wszyscy profesjonalni uczestnicy postępowania (syndycy, wierzyciele instytucjonalni) mają obowiązek korzystać wyłącznie z tego systemu.

Po ogłoszeniu upadłości również upadły ma obowiązek wnosić wszystkie dalsze pisma i wnioski wyłącznie za pośrednictwem KRZ.

Praktyczna uwaga: pisma niezłożone w systemie KRZ po ogłoszeniu upadłości nie wywołują skutków prawnych.

Rozpoznanie sprawy przez sąd

Po wpłynięciu wniosku sąd bada, czy spełnione zostały przesłanki ogłoszenia upadłości. Aktualne przepisy są korzystne dla dłużników – sąd nie analizuje już szczegółowo winy w doprowadzeniu do niewypłacalności.

W praktyce orzeczenie zapada często na posiedzeniu niejawnym, bez konieczności przeprowadzania rozprawy.

Ogłoszenie upadłości

Ogłoszenie upadłości wywołuje szereg skutków prawnych, które od razu zmieniają sytuację dłużnika:

zgodnie z art. 146 ust. 1 p.u. wszystkie postępowania egzekucyjne zostają zawieszone z mocy prawa, a następnie umorzone,
przestają być naliczane odsetki od zobowiązań – dług przestaje rosnąć,
majątek upadłego wchodzi do masy upadłości, którą zarządza syndyk,
wierzyciele mogą dochodzić swoich roszczeń wyłącznie w ramach postępowania upadłościowego.

Działania syndyka

Po ogłoszeniu upadłości do sprawy przystępuje syndyk, który działa pod nadzorem sądu.

Zgodnie z art. 75 Prawa upadłościowego, z dniem ogłoszenia upadłości upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania z majątku wchodzącego do masy upadłości, a zarząd ten przejmuje syndyk.

Do podstawowych obowiązków syndyka należą:

sporządzenie spisu inwentarza majątku upadłego oraz jego likwidacja (jeżeli majątek istnieje),
ustalenie listy wierzycieli na podstawie zgłoszeń składanych w systemie KRZ,
analiza i ocena sytuacji finansowej oraz życiowej upadłego,
przygotowywanie sprawozdań i raportów dla sądu oraz wierzycieli,
opracowanie projektu planu spłaty wierzycieli albo wskazanie podstaw do umorzenia zobowiązań bez ustalania planu.

Praktyka KRZ: Upadły otrzymuje powiadomienia o nowych dokumentach i terminach za pośrednictwem systemu. W praktyce oznacza to, że dostęp do komputera lub telefonu z internetem jest niezbędny. Pisma, które nie mogą być doręczone za pośrednictwem systemu (np. w razie braku konta), pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.

Plan spłaty wierzycieli albo umorzenie zobowiązań

Po zakończeniu działań syndyka sąd decyduje o dalszym losie zadłużenia. Możliwe są dwa rozwiązania:

Plan spłaty wierzycieli – sąd ustala harmonogram spłat, dostosowany do możliwości finansowych upadłego (najczęściej od 3 do 7 lat). Po wykonaniu planu pozostałe długi są umarzane.

Umorzenie zobowiązań bez ustalania planu – możliwe w wyjątkowych sytuacjach, gdy upadły nie ma żadnych realnych możliwości spłaty (np. z powodu choroby czy braku dochodów).

Prawomocne zakończenie postępowania

Ostatnim etapem jest wydanie przez sąd postanowienia o zakończeniu postępowania. Po jego uprawomocnieniu upadły uzyskuje pełne oddłużenie i może rozpocząć życie finansowe od nowa – wolne od presji windykacyjnej i komorniczej.

Podsumowanie

Postępowanie upadłościowe konsumenta składa się z sześciu zasadniczych kroków:

1. Złożenie wniosku

2. Rozpoznanie przez sąd

3. Ogłoszenie upadłości

4. Działania syndyka

5. Plan spłaty lub umorzenie

6. Zakończenie sprawy

Choć procedura jest złożona i sformalizowana, jej efekty są jasne – zatrzymanie spirali zadłużenia, ochrona przed egzekucją i możliwość rozpoczęcia nowego życia finansowego.

                Kluczowe momenty w postępowaniu
                Ogłoszenie upadłości - automatyczne wstrzymanie egzekucji (art. 146 ust. 1 p.u.)
Przejęcie zarządu przez syndyka - ochrona majątku (art. 75 p.u.)
Używanie systemu KRZ - obowiązkowe po ogłoszeniu upadłości
Zatrzymanie naliczania odsetek - dług przestaje rosnąć
Plan spłaty lub umorzenie - dostosowanie do możliwości finansowych
Pełne oddłużenie - nowy start po zakończeniu postępowania

            

Przebieg postępowania

⚖️ Przebieg postępowania upadłościowego